Roma antica foro romano colosseo altare della patria circo massimo roma virtuale 3d lazio

Caravaggio, Borromini e Bernini

 

 

Dzieła Caravaggia w Rzymie

Michał Anioł Merisi z Caravaggio (ur. 29 września 1571, zm. 18 lipca 1610) spędził w Rzymie najważniejsze lata swego dorosłego życia i pozostawił po sobie liczne dzieła malarskie najwyższego lotu. Wiele obrazów Merisiego można do dziś podziwiać w ich oryginalnym kontekście, to znaczy w kaplicach i kościołach rzymskich, dla których malarz tworzył swe dzieła o tematyce religijnej.

 

1. GALLERIA BORGHESE  (Piazzale del Museo Borghese 5)

Chłopiec z koszem owoców (Fanciullo con canestro di frutta)
Chory Bachus (Bacchino malato)
Madonna giermków (Madonna dei palafrenieri)
Św. Hieronim piszący (San Girolamo scrivente)
Dawid z głową Goliata (Davide con la testa di Golia)

 

2.WILLA CASINO LUDOWISI (Via Lombardia 46 – willa prywatna)

Fresk “Jowisz, Neptun, Pluton” na sklepieniu laboratorium alchemicznego

 

3. Zakrystia kościoła . kapucynów SANTA MARIA DELLA CONCEZIONE (Via Veneto 27)

Św. Franciszek medytujący (San Francesco in meditazione)

 

4. PALAZZO BARBERINI – Galleria Nazionale d’Arte Antica (Via Barberini 18)

Judyta odcinająca głowę Holofernesowi (Giuditta che taglia la testa a Oloferne)
Narcyz (Narciso)
Św. Franciszek medytujący – kopia w/w (San Francesco in meditazione)

5. GALLERIA DORIA PAMPHILI (Piazza del Collegio Romano 2)

Odpoczynek w czasie ucieczki do Egiptu (Riposo dalla fuga in Egitto)
Magdalena (Maddalena)
Św. Jan Chrzcziciel dziecięciem – kopia kapitolińska (San Giovanni Battista)

 

6. MUZEA KAPITOLIŃSKIE – Pinacoteca (Piazza del Campidoglio)

Wróżenie z ręki (Buona Ventura)
Św. Jan Chrzciciel dziecięciem (San Giovanni Battista)

 

7. Kościół SAN LUIGI DEI FRANCESI (Piazza San Luigi dei Francesi 5)

Powołanie św. Mateusza (Vocazione di San Matteo)
Męczeństwo św. Mateusza (Martirio di San Matteo)
Św. Mateusz i anioł (San Matteo e l’Angelo)

 

8. Kościół SANT’AGOSTINO (Piazza Sant’Agostino – okolice placu Navona))

Madonna pielgrzymów (Madonna dei Pellegrini)

 

9. Bazylika SANTA MARIA DEL POPOLO (Piazza del Popolo 12)

Nawrócenie św. Pawła (Conversione di San Paolo)
Ukrzyżowanie św. Piotra (Crocefissione di San Pietro)

 

10. MUZEA WATYKAŃSKIE – Pinacoteca (Viale Vaticano 100)

Złożenie Jezusa do grobu (Deposizione di Cristo)

 

11. GALLERIA CORSINI (Via della Lungara 10)

Św. Jan Chrzciciel na pustyni (San Giovanni Battista nel deserto)

 

 

Francesco Borromini

Francesco Borromini-slawny architekt baroku dojrzałego we Włoszech, autor rzymskich kościołów i pałaców. Jako pierwszy na tak dużą skalę stosował w architekturze linie faliste, wklęsłe i wypukłe, odrzucając klasycyzm i masywność wczesnego baroku. Posługiwał się efektami światłocieniowymi, stosował indywidualne i fantazyjne rozwiązania. Rywalizując z Gianlorenzem Berninim stworzył odrębny od jego poważnych budowli styl niespokojny i malowniczy, będący nową propozycją estetyczną.

 

Główne dzieła Borrominiego:

• kościół San Carlo alle Quattro Fontane w Rzymie (zlecenie 1634, budowa 1638-1641, fasada ok. 1667),
   
• kościół Sant'Agnese in Agone w Rzymie,
   
• kościół Sant'Ivo alla Sapienza w Rzymie,
   
• bazylika św. Jana na Lateranie (przebudowa),
   
• Oratorium Filipinów w Rzymie,
   
• Collegio de Propaganda Fide (kolegium Propagandy Wiary) w Rzymie,
   
• kościół Santa Maria dei Sette Dolori w Rzymie.

 

 

Giovanni Lorenzo Bernini

zw. Gianlorenzo (ur. 7 grudnia 1598 w Neapolu, zm. 28 listopada 1680  w Rzymie) – włoski rzeźbiarz, architekt, malarz; jeden z najwybitniejszych artystów  baroku

Działał głównie w Rzymie, gdzie tworzył rzeźby o tematyce mitologicznej (Apollo i Dafne) i religijnej (Ekstaza św. Teresy, Dawid), popiersia portretowe (kardynała Scipione Borghese, Constanzy Bonarelli, króla Ludwika XIV), fontanny (Fontanna Czterech Rzek, Fontanna Trytona) i nagrobki (Urbana VIII i Aleksandra VII).

Jako architekt kierował budową Bazyliki św. Piotra, dla której wykonał baldachim nad grobem św. Piotra (wsparty na 4 spiralnych kolumnach). Wybitnym dziełem architektoniczno-urbanistycznym jest przebudowa placu św. Piotra i objęcie go monumentalną kolumnadą. Inne prace architektoniczne: kościół S. Bibiana, S. Andrea al Quirinale w Rzymie oraz kościoły w Castel Gandolfo i w Ariccia; w Paryżu pracował przy przebudowie Luwru. Z jego prac malarskich znanych jest tylko kilkanaście. Twórczość Berniniego cechuje dążenie do okazałości, dynamizmu i ekspresji, znakomite wyczucie formy, proporcji i perspektywy, perfekcyjne operowanie formami klasycznymi. Wywarł decydujący wpływ na rozwój baroku w Europie.

 

Główne dzieła Bernini:

Cathedra Petri

Znajdujaca sie w Bazylice sw.Piotra wykonana z marmuru, złota i stiuku 1657-65

 

Nagrobek Aleksandra VII

Znajdujaca sie w Bazylice sw.Piotra wykonana z marmuru, złota i brazu w 1673-74 r.

 

Baldachim nad grobem św. Piotra, 1624-33

Dzieło, które przyniosło artyście prawdziwy rozgłos, był baldachim nad grobem św. Piotra w bazylice watykańskiej, nazywany także konfesją i tabernakulum. W bazylice stał już baldachim wzniesiony za Pawła V, jednak był on zbyt mały w porównaniu do całego kościoła. Bernini zaprojektował więc konstrukcję ogromnych rozmiarów z brązu, która miała stanąć pod kopułą. Z braku wystarczającej ilości brązu Urban VIII polecił przetopić brązową dekorację Panteonu, co spotkało się z krytyczną oceną i zostało opisane w paszkwilu, głoszącym, że czego nie zrobili barbarzyńcy (po włosku barbari), tego dokonali Barberini (Urban VIII wywodził się z rodu Barberninich). Także w kolegium kardynalksim podnosiły się głosy sprzeciwu wobec rozmiarów konstrukcji, a co za tym idzie, kopania głębokich fundamentów i ewentualnego naruszenia grobu świętego Piotra. Mimo tego i ogromnych kosztów, baldachim został wykonany i odsłonięty 29 czerwca 1633 roku. Wysoki na 28 metrów i ważący około 90 ton, spotkał się z powszechnym zachwytem. Bernini wykorzystał w nim formę cyborium, wspartego na spiralnych kolumnach. Motyw kręconych kolumn zaczerpnął bezpośrednio z podobnych kolumn, które w ilości 12 stały we wcześniejszej bazylice św. Piotra, wzniesionej za Konstantyna Wielkiego. Osiem z nich Bernini wykorzystał w loggiach nad niszami w filarach pod kopułą, cztery pozostałe zostały ustawione w innym miejscu. Tradycja kolumny te wywodziła z jerozolimskiej świątyni Salomona. Dzięki Berniniemu spiralne kolumny zostały spopularyzowane i później powtarzane przez innych artystów. W baldachimie Bernini swoje kolumny o kapitelach kompozytowych ustawił na czterech impostach z herbami Urbana VIII. Na kolumnach wsparł wyłamujące się nad nimi pełne belkowanie, w pozostałych partiach pozbawione fryzu i architrawu, a posiadające jedynie gzyms i zwieszające się z niego lambrekiny. Wyżej umieścił wyrastające z belkowania woluty, łączące się ze sobą w części szczytowej i zwieńczone kulą z krzyżem. Na belkowaniu na osiach kolumn ustawił cztery posągi, przedstawiające aniołów

 

Nagrobek Urbana

W 1628 roku, Bernini rozpoczął pracę nad nagrobkiem Urbana VIII, ukończonym dopiero w 1647. Składa się on z czarnej tumby z siedzącymi po bokach Sprawiedliwością i Miłosierdziem oraz z cokołu, wznoszącego się za nimi, na którym siedzi postać papieża. Urban VIII ma podniesioną rękę w geście błogosławieństwa; jego szaty układają się w dynamiczne fałdy. Brąz i złoto posągu kontrastuje z czarną tumbą, bielą personifikacji i różnokolorowymi marmurami, którymi wyłożona jest nisza.

 

Fontanna Trytona, Piazza Barberini, Rzym

Zaprojektowana dla Urbana VIII Fontanna Trytona, gloryfikująca papieża, a ukończona w 1643 roku. Fontanna stanęła na Piazza Barberini. Ta złożona wyłącznie z elementów rzeźbiarskich kompozycja oparta została na Przemianach Owidiusza – ukazuje moment wynurzenia się z wody czterech delfinów, podtrzymujących muszlę z Trytonem. Fontannę dodatkowo zdobią insygnia papieskie.

 

Fontanna czterech rzek na placu Navona

Wokół obelisku rzymskiego, pochodącego z Cyrku Maksencjusza Bernini wymodelował skałę z grotami z których wypływają strumienie wody. Nad nimi górują cztery wielkie statuy bóstw rzecznych reprezentujących Nil, Ganges, Dunaj i Rio della Plata. Rzeka Nil ma przysłoniętą głowę, bo nie znano jeszcze jej żródeł. Rzeki te symbolizują cztery częsci świata: Afrykę, Azję, Europę i Amerykę. Bernini umieścił to także elementy przyrody, rosliny i zwierzęta jak palma, lew czy krokodyl.

 

Fontanna del Moro

Znajduje se na placu Navona zamówiona przez rodzine Pamphilich , zwana Fontanną del Moro od murzyńskich rysów głównego posągu. Fontanna ta, powstała w latach 1653-55, obok wspomnianego już atlety trzymającego delfina, składa się z siedzących po bokach trytonów.

 

Święty Longin, bazylika św. Piotra, 1629-38

W 1629 roku, po śmierci Carla Maderny, Bernini przejął kierownictwo dwóch budów: Palazzo Barberini w Rzymie i nadal niedokończonej bazyliki św. Piotra. Rzut pałacu rodziny Barbernich był już zaprojektowany przez Madernę; pozostałą część pracy wykonali wspólnie Bernini i Francesco Borromini. W tym samym 1629 roku czterej artyści otrzymali zlecenia wykonania rzeźb do nisz w filarach pod kopułą w bazylice watykańskiej. Miały one przedstawiać świętych związanych z przechowywanymi w kościele relikwiami. Obok Berniniego, który wyrzeźbił św. Longina, swoje posągi wykonali: François Duquesnoy (św. Andrzej), Francesco Mocchi (św. Weronika) i Andrea Bolgi (św. Helena). Być może jednak wszystkie cztery zaprojektował Bernini, a pozostali artyści byli tylko wykonawcami. Bernini ukazał Longina, rzymskiego żołnierza, który przebił bok Chrystusa, w momencie nawrócenia, z rozłożonymi na kształt krzyża rękoma. Stworzył rzeźbę monumentalną i dynamiczną. Wszystkie cztery posągi umieścił w zaprojektowanych przez siebie niszach powiązanych z wyżej usytuowanymi balkonami, z których pokazywano wiernym owe relikwie.

Obok wykonywania dekoracji wewnątrz bazyliki, Bernini kierował także, o czym była mowa wyżej, budową samego kościoła. Jego poprzednik, Maderna, dostawił do bazyliki św. Piotra fasadę i po jej bokach przewidział dwie wieże, wykonane już w dolnych partiach. Bernini kontynuował prace według własnych projektów, gdy w 1642 roku w sąsiedztwie wieży pojawiły się rysy. Rywalizujący z Berninim Borromini wymusił wstrzymanie prac, a wkrótce (1644) zmarł Urban VIII. Nowy papież, Innocenty X na stanowisko Berniniego powołał Borrominiego, który nakazał zburzenie wież Berniniego.

Obok prac w bazylice Bernini zajmował się także wykonywaniem popiersi portretowych. Oprócz wiernego oddania wyglądu danej postaci skupiał się także na oddaniu osobowości modela. W 1632 wykonał popiersie Scipione Borghese. Około 1636-37 wyrzeźbił popiersie Constanzy Bonarelli; to prywatne w charakterze przedstawienie ukazuje żonę współpracownika Berniniego, w której był zakochany. Kolejne popiersia artysta tworzył także w dalszych latach swojej twórczości.

 

Ekstaza świętej Teresy, kaplica Cornaro, Santa Maria della Vittoria, Rzym

Niechęć nowego papieża do Barberinich odbiła się na Berninim, który popadł w papieską niełaskę. Skorzystał z tego kardynał Cornaro zamawiając u artysty dekorację rodzinnej kaplicy mieszczącej się przy kościele Santa Maria della Vittoria w Rzymie. I tak w 1647 roku Bernini rozpoczął prace w kaplicy, w tym nad grupą „ekstaza świętej Teresy” – dziełem, które stało się najbardziej kontrowersyjnym w jego dorobku, ale i najbardziej podziwianym i uznanym za punkt kulminacyjny w jego dorobku ^..Tę rzeźbę z białego marmuru Bernini umieścił w nastawie ołtarzowej w kaplicy Cornaro, oddzielonej od głównej przestrzeni kościoła jedynie niska balustradą. Stworzył kompozycje o charakterze niemal teatralnym, co podkreślają wyrzeźbieni członkowie rodziny fundatora, umieszczeni w lożach po bokach kaplicy.

W niszy z wielobarwnego marmuru Bernini umieścił rzeźbę anioła i świętej Teresy z Avila, znajdującej się w stanie ekstazy. Jest to ilustracja widzenia Teresy: zobaczyła anioła niezwykłej

urody, trzymającego włócznię. Przeszył on nią jej serce, sprawiając jej niewysłowiony ból i radość zarazem. Anioł opuścił ją, pozostawiając z wielką miłością do Boga. Bernini ukazał właśnie ów moment, gdy tracąca przytomność Teresa oczekuje na strzałę, trzymaną przez anioła. Święta unosi się na obłoku, jej noga i ręka zwisają bezwładnie, wysuwając się spośród obficie fałdowanej szaty. Teresa zamyka oczy, równocześnie niby wydając jęk z wpół otwartych ust. Nad nią stoi anioł, wyciągając w jej kierunku strzałę.

 

Rzezba bł. Ludovica Albertoni

Zajdujaca sie w kosciele sw.Franciszka a Ripa w Rzymie wykonana w 1671-74.

 

Słoń i obelisk

 Znajdujacy sie na placu Santa Maria sopra Minerva w Rzymie wykonany z marmuru w 1665-67r.

 

Dziea Berniniego w museum Willi Borgese

Grupa Eneasza, Anchizesa i Askaniusza

Koza Amaltea z Zeusem i satyrem

Eneasz, Anchizes i Askaniusz

Pluton i Prozerpina (Porwanie Prozerpiny przez Neptuna)

Dawid

Apollo i Dafne

Popiersie Scipione Borghese

Z dziel architektonicznych w Rzymie i okolicach mozna podziwiac;

Santa Bibiana w Rzymie, 1624-26

Palazzo Barberini, Rzym (jako współautor)

Plac Świętego Piotra (1656-67)

Santo Tommaso da Villanova, Castel Gandolfo (1658-61)

Santa Maria della Assunzione, Ariccia (1662-64)

Scala Reggia (Schody Królewskie w Kaplicy Sykstyńskiej),w Rzymie (1663-66)

Sant'Andrea al Quirinale (kościół św. Andrzeja w Rzymie) (1658-61)